Sıhhat Bakan Yardımcısı Şuayıp Birinci, yeni Aile Hekimliği Sözleşme ve Ödeme Yönetmeliğiyle getirilen yenilikler ve bu mevzuda gündeme gelen eleştirilere ilişkin açıklamalarda bulunmuş oldu.
1 Kasım’da uygulamaya giren yeni sistem, detaylı meydana getirilen planlamalar sonucu hayata geçirildi.
Birinci, meydana getirilen detaylı palanlamalar sonucu yaş gruplarının sıhhat sistemine müracaat sayıları ve kronik hastalık yükü benzer biçimde parametreler dikkate alınarak sistemin revize edildiğini belirtti.
“Yeni sistemle hem aile hekiminin üstündeki yükü azaltmayı hem de vatandaşa ayrılan süreyi artırmayı arzu ettik” diyen Birinci sözlerinin devamında da, “Koruyucu sağlığı oldukca daha kuvvetli hale getirmeyi, hastalarımızın kronik hastalık taramasını yapmayı ve saptanan hastalıkların yakın takibini sağlamayı amaçladık.” ifadelerini kullandı.
“TEŞVİK ÖDEMELERİ 3 KATINA ÇIKARILDI”
Aile hekimliğinde yeni bir teşvik mekanizmasının oluşturulduğunu dile getiren Birinci, “Aile hekimlerinin eskiden 14 bin 800 lira civarında bir teşvik ödemesi vardı. Bunun tavanı 3 katına çıkarıldı, teşvikte yüzde 200 artış yapılmış oldu ve extra teşvikler olarak düzenlendi.” bilgisini paylaştı.
MUAYENE TEŞVİKİ: 15 BİN 600 LİRA
Eskiden aile hekimlerinin, kayıtlı nüfusu kaç olursa olsun, 14 bin 800 liralık teşvik ödemesini tam olarak alabilmesi için günde 75’in üstünde hastaya bakması gerektiğine dikkati çeken Birinci, yeni teşvikin, muayene, kronik hastalık tarama, 2’nci ve 3’üncü basamak sıhhat tesislerine müracaat, akıllı ilaç politikalarına uyum ve hasta memnuniyeti olmak suretiyle 5 ayrı başlıkta verildiğini belirtti.
Birinci, yeni sistemde muayene teşvikini 15 bin 600 liraya çıkardıklarını ve bunun alınabilirliğini kolaylaştırdıklarını söylemiş oldu.
İKİNCİ EN ÖNEMLİ TEŞVİK: KRONİK HASTA TARAMALARI
Muayenenin peşinden ikinci en mühim teşviki 13 bin 394 lirayla kronik hastalık taramalarının oluşturduğunu özetleyen Birinci, kronik hastalık taramalarının hastalıkların erken dönemde tespiti ve tedavisi ile yakın takip edeni açısından oldukca mühim bulunduğunu altını çizdi.
Meme kanserinin, taramalar yardımıyla erken dönemde yakalanıp tedavi edilebildiğine işaret eden Birinci, “Kronik hastalık taramaları, bizim en mühim ikinci performans kalemimiz; yüzde 70 başarıyla, yaşı gelmiş, sistemin önerilmiş olduğu insanları taramak. Bu taramaların bazıları 24 aylık, bazıları 6 aylık periyotlarda.” dedi.
AİLE HEKİMLİKLERİNDE YAPILACAK TAKİP VE TEDAVİLERİN ÖNEMİ
Kayıtlı nüfusun, bundan önceki döneme gore, ikinci ve üçüncü basamak sıhhat tesislerine başvurusunda azalma olmasının da extra bir teşvik kalemi olarak belirlendiğini özetleyen Birinci, aile hekimliklerinde yapılabilecek takip ve tedaviler sonucunda hastanelere müracaat sayısının otomatikman azalacağını söylemiş oldu.
“AİLE HEKİMLERİNE MHRS ÜZERİNDEN RANDEVU KONTENJANI AYIRDIK”
Aile hekimlerinin, bu taramalar sonucu hastaları, ikinci, üçüncü basamak bir hastaneye, doğru branşa sevk edebileceğini, gerektiğinde incelem isteyebileceğini aktaran Birinci, Sıhhat Bakanı Kemal Memişoğlu’nun talimatıyla tüm sistemlerin birbirine entegre edildiğini, süreçlerin kolaylaştırıldığını dile getirdi.
“HASTANE BAŞVURULARI AZALACAK, AİLE HEKİMİNE DE BUNU SAĞLADIĞI İÇİN EKSTRA TEŞVİK VERİLECEK”
Birinci, bu kapsamda, aile hekimlerine kendi hastaları için MHRS üstünden yüzde 10 muayene randevusu kontenjanı ayırdıklarını belirterek, şu şekilde devam etti:
Mesela, aile hekimi hastasında ‘aritmi’ (çarpıntı) bulunduğunu fark etti. Bu durumda hastası için aritmi mevzusunda uzman bir kardiyoloğa buluşma alabilecek. Sistem, bu mevzuda öncelik hakkını aile hekimine tanıyor. Böylelikle hastanın, kendisi için doğru tedaviyi bulmak adına hekim hekim gezme ihtimali de azalıyor.
Ağustos 2024 verilerine gore, hastanelerde toplam 21 milyon kişinin muayenesi yapılırken, bunun 5 milyonu, 10 gün içinde yeniden acile başvurmuş. Dünyada da Türkiye’de benzer rakamlar söz mevzusu. Hastalarımızın yüzde 6’sı doğru branşa başvuramıyor. Bunu en iyi sağlayacak, bu mevzuda en doğru yolu gösterecek olan da bir doktor. Aile hekimi, hastasının randevusunu ayarlayıp, onu doğru hekime yönlendirdiğinde, hastanın sıhhat sistemi içinde dolaşmasının da önüne geçilmiş olacak. Hastane başvuruları da otomatikman azalacak, aile hekimine de bunu sağlamış olduğu için extra teşvik verilecek.
“ÜLKEMİZDE ANTİBİYOTİK DİRENCİ SEBEBİYLE ÖLEN İNSAN SAYISI 9 BİNE YAKLAŞTI”
Birinci, akılcı ilaç kullanımıyla ilgili getirilen teşvike ilişkin de “Türkiye’deki antibiyotik kullanım oranı, OECD averajının 2,5 katına yakın. 2019’daki DSÖ raporuna gore, vatanımızda antibiyotik direnci sebebiyle ölen insan sayısı 9 bine yaklaşmış durumda, 30 bin ölümün de antibiyotik direnciyle ilişkili olabileceği değerlendiriliyor. ABD’de bu rakamlar bizlerden oldukca daha yüksek ve Türkiye, risk grubu açısından bakıldığında ikinci sırada geliyor.” açıklamasında bulunmuş oldu.
“BU BİR YATIRIM DEĞİL, TEŞVİK VE FARKINDALIK”
Antibiyotik kullanımının azaltılmasıyla ilgili 1400 lira oranında bir finansal teşvik getirildiğini aktaran Birinci, sözlerini şu şekilde sürdürdü:
Sözgelişi, aile hekiminin, kendisine bağlı hastalara bundan önceki yıl yazdığı 100 kutu ilacın yüzde 27’si antibiyotikse ve bu yıl oran yüzde 26,9’a inmişse söz mevzusu teşviki alıyor. Aslına bakarsak bu bir yaptırım değil, bir teşvik, aslen bir farkındalık. Başka ülkelerde bu mevzuda oldukca daha ciddi yaptırımlar uygulanıyor. Biz bir farkındalık unsuru olarak yeni başladık buna. Antibiyotik kullanım oranlarını oldukca daha aşağı çekmemiz lazım, OECD averajlarını yukarı çeken bir ülke durumundayız.
Bilinçsiz tüketildiğinde ciddi sıhhat problemlerine neden olabilen mide koruyucu ilaçlar ve ağrı kesici kullanımın da benzer oranlarda olduğuna, bu ilaçlarda da küçücük bir azalmaya dahi teşvik verildiğine dikkati çeken Birinci, aile hekimlerinin kayıtlı nüfusunun kıvanç oranının, il averajının üstünde olması durumunda da toplam gelirinin yüzde 1’i kadar extra teşvik ödemesinin yapılacağını aktardı.
“YAŞ GRUPLARININ TEŞVİK PUANLARINI AİLE HEKİMLERİNE BAŞVURU SIKLIKLARINA GÖRE PLANLADIK”
Birinci, 6 ayda bir muayene uygulamasına ilişkin de “Yaş gruplarının teşvik puanlarını aile hekimlerine müracaat sıklıklarını dikkate alarak planladık. Hangi yaş grubu daha oldukca aile hekimine başvuruyorsa onun puanı yüksek. Şu demek oluyor ki 65 yaş üstü nüfusun, 25 yaşındaki birine gore 3,5 kat daha çok puanı.” şeklinde konuştu.
“AİLE HEKİMİNİN HASTASININ PASİF OLMASINA İZİN VERMEYECEĞİZ”
Türkiye nüfusunun yüzde 6,5’inin kayıtlı olduğu aile hekiminden değişik illerde yaşadığını bildiren Birinci, “Biz şimdi o nüfusu taşıyoruz. 6 ay gelmeme uygulamasını devreye almaya yönelik, 6 ay süremiz söz mevzusu. Bu sürede tüm nüfusu kendisine en yakın aile hekimine kayıtlı hale getireceğiz. Böylelikle aile hekiminin hastasının eylemsiz olmasına esasen izin vermemiş olacağız.” açıklamasında bulunmuş oldu.
21 BİN 608 AİLE HEKİMİ YENİ SİSTEMİ UYGULADI
Şuayıp Birinci, 1 Kasım’da uygulamaya giren yeni aile hekimliği sisteminin 1 aylık ilk sonuçlarına ilişkin de şu detayları paylaştı:
Yeni sistemin 1 aylık sonuçlarına gore, kasım ayında, 26 bin 800 etken aile hekimimizden 21 bin 608 aile hekimimiz, 4 milyon 100 bin vatandaşımıza kronik hastalık izlemi ve taraması yapmış oldu, yurttaşlarımız için toplam 8,6 milyon işlem gerçekleştirmiş oldu. Hamile, bebek izlemleri bunun haricinde.
Söz mevzusu işlemlerde doğal ki kişilerin birden oldukca kronik hastalığı da olabiliyor. Türkiye’deki 65 yaş üstü nüfusun yüzde 54’ünde 4’ten fazla kronik hastalık var. Aile hekimlerimiz bir aylık dönemde şahıs başı 2-2,5 seviyesinde işlem gerçekleştirmiş. Kasım ayı istatistiğine gore, bu aile hekimlerimizin söz mevzusu işlemleri yapmak için hastalarına ayırdığı günlük averaj süre 25 dakika. Bunu da ‘aile hekimlerinin iş yükü artıyor’ şeklindeki değerlendirmeler için söylüyorum.
Yeni sistemle hedefleri zorlaştırmadıklarını aksine daha kolay hale getirdiklerini aktaran Birinci, aile hekimlerinin kasımda muayene teşvikinin yüzde 91’ini almış gözüktüğüne dikkati çekti.
“HEDEFLEDİĞİMİZİN ÜZERİNE ÇIKTIK”
Birinci, aile hekimlerinin kazancında ciddi bir artış olacağını vurgulayarak, “Bir aile hekimi kronik hastalık taramalarını yüzde 70, takibini ise yüzde 90 yaptığında ana maaşı, doğrusu teşvikin haricindeki kısım, yüzde 50 artıyor. Bizim burada hedeflediğimiz, kronik hastalık yönetiminin doğru yapılması.” dedi.
Birinci, şu değerlendirmelerde bulunmuş oldu:
Kasım ayı için hedeflediğimizin de üzerine ulaşmış durumdayız, simüle ettiğimizden oldukca daha iyi bir tabloyla karşı karşıyayız. Bunu gerçekleştiren tüm aile hekimlerimize teşekkür ediyoruz. Bu süreçte gerek bizim noksan anlatmamız gerekse bazı dezenformasyonlardan kaynaklı, bazı aile hekimlerimiz bu tabloyu 15 Aralık’ta alacakları maaşla öğrenecek. Tüm STK’larla konuştuk, her türlü detayı anlattık fakat bunun bir halde bizim istediğimiz düzeyde anlaşılmadığını görüyoruz.
Biz sıhhat sisteminin merkezine aile hekimliğini yerleştireceğiz. Aile hekimliği tam kapı olacak bu sistemde, doğru hekimle doğru hastayı buluşturan aile hekimleri olacak. Aile hekimi, toplumumuzun sağlığını baştan başa yönetecek, nabzını tutacak.
“BUNU ÇOK KISA ZAMANDA TÜM TÜRKİYE GÖRECEK”
Türkiye’nin oldukca kuvvetli bir sıhhat alt yapısına haiz bulunduğunun altını çizen Birinci, şu şekilde devam etti:
Bu kadar büyük bir altyapıyla bu denli büyük bir dönüşümü yapabilecek kapasitemiz var, ikimiz de bunu yaptık. Bunun çıktılarını oldukca kısa zamanda tüm Türkiye görecek. Bu başarı hepimizin, tüm aile hekimlerimizin bizimle aynı hedefe bakacağını ve bu sistemin başarı göstermiş olması için elinden geleni yapacağını düşünüyorum. Aslına bakarsan 21 bin 600 aile hekimimiz hedeflerimize yönelik çalışmasını yürütüyor, vatandaşımızın sağlığına extra katkılar sunuyor. Bu tablo bizleri sevindiriyor.
Yeni yılda 1000 yeni Aile Sağlığı Merkezi açılacağını ve aile hekimliği sisteminin içine giren doktor sayısını artırılacağını bildiren Birinci, ilerleyen süreçte doktor başına iş yükünün aşağı çekileceğini, kronik hastalık yönetiminin de yapılmasını zorlaştırmadan genişletileceğini kaydetti.
“BİRLİKTE ÇOK DAHA GÜÇLÜ OLACAĞIZ”
Türkiye’nin, sağlıkta harcamış olduğu paraya gore, dünyada memnuniyeti en yüksek ülke bulunduğunu aktaran Birinci, şunları kaydetti:
100 yılda meydana getirilen hastane yatağı sayısından oldukca daha fazlasını kapasite olarak 15 yılda yaptık. Hastanelerimizin yaşını 49’dan 13’e düşürdük. Tamamen yeni teknolojilerle inanılmaz bir altyapımız var. Burada da sağlığa dokunmaya ve uzun solukta toplam sıhhat çıktısını daha iyi hale getirmeye uğraşıyoruz. Bunu beraber başaracağız, öncesini de beraber başarmıştık. 4 milyon 100 bin insanımızı kasım ayında tarayan ve izleyen, onlara 8,6 milyon işlem icra eden tüm aile hekimlerimize şükranlarımızı arz ediyoruz. Beraber oldukca daha kuvvetli olacağız.
